Cz. I– Wspomnienie o malarzu M. Kratochwilu i prozaiku Leopoldzie Buczkowskim

* * *

Podkamień położony jest na południowy wschód od Brodów, wśród przepięknej przyrody, na pograniczu Wołynia i Podola. Otoczony sadami, żyznymi polami, wijącymi się jarami i ukwieconymi łąkami. W niewielkiej odległości od miasta szumiały dębowe lasy i małe urocze sośniki. Nazwa miasta pochodzi od potężnego głazu (meteoru), który spadł ongiś na wzgórze obok klasztoru. Według podania, miał zgodnie z diabelskim zamiarem uderzyć w klasztor, ale pianie kura o północy przyczyniło się do chybienia celu. Na najwyższej górze Podkamienia zbudowano w XIII wieku drewnianą kaplicę, którą spalili podczas napadu Tatarzy. U stóp góry rozpostarło się miasto. W 1464 roku postawiono na górze drewniany klasztor, zburzony w 1640 r. Na jego miejscu wzniesiono dwupiętrowy klasztor murowany, o charakterze obronnym. Otaczający go mur w postaci gwiaździstej miał po rogach okrągłe baszty.