W Y R O K

Na mocy Dekretu jego Imperatorskiej Wysokości wojskowy sąd, w mieście Żytomierz opatrzył sprawę wojskowo-sądową, ziemianina powiatu krzemienieckiego, Guberni Wołyńskiej Roberta Świętojańskiego uważa, że powyżej oznaczony ziemianin został ściągany przez sądem wojskowym na mocy decyzji Wołyńskiego Gubernatora z dnia 6 kwietnia 1864 roku pod nr 4309 za uczestnictwo w buncie i ucieczce za granice.

Z dołączonej do sprawy kopii ze spisu osób powiatu krzemienieckiego wyjechawszych ze swoich miejsc zamieszkania oraz biegłych po za granice państwa w celu dołączenia do powstańców, wynika, iż oskarżony Robert Świętojański razem z bratem swoim Augustem Świętojańskim tajemnicze wyjechał ze swego majątku wieś Łosiacin w maju miesiącu 1863 roku. Na skutek czego z biegiem czasu Robert Świętojański został zatrzymany w ramach Austrii z powodu braku piśmiennego zezwolenia na pobyt i został wysłany do Rosji z powrotem rządem Austrii.

W czasie przesłuchania w dniu 12 marca 1864 roku oskarżony Robert Świętojański wytłumaczył kierownikowi policji miasta Radziwiłów, że w kwietnia miesiącu 1863 roku on tajemnicze wyjechał z Łosiacina bez paszportu do Galicji jedynie w tym celu żeby uniknąć ot pretenzij swoich kredytorów, nie dysponując odpowiednimi środkami, żeby zadowolić ich wymogi . W Galicji mieszkał u różnych ziemian do momentu ogłoszenia stanu wojennego, następnie został zatrzymany i wysłany do Rosji.

Będąc w Galicji a takoż w Rosji Świętojański nie podejmował uczestnictwa w działaniach rewolucyjnych, stosunków z osobami podejrzewanymi nie miał. To samo zeznanie oskarżony Świętojański potwierdził i pod czas przesłuchania przez sąd wojskowy z dodatkowym wytłumaczeniem, iż granice on przekręcił umysłowo i przy zdrowym rozsądku. Obecnie się znajduje w stanie po ataki choroby i po paraliżu, po paraliżu czasami przebywa w bezpamiectwie na skutek czego i mocy decyzji lekarskiej komisji powiatu krzemienieckiego w składzie lekarza, prawnika krzemienieckiego i striapczczego i ma mocy decyzji tej samej krzemienieckiej lekarskiej komisji z roku 1855 i 1856 został uznany jako chory.

Na mocy Dekretu Imperatora Rosji w dniu 2 sierpnia 1856 roku otrzymał, jako chory, za brata swego praporszczika Urbana Świętojańskiego zmarłego od ran pod czas kompanii Sewastopolskiej, roczna kwotę emerytalna w wysokości 128 rubli 70 kop. srebrem.

Krzemieniecki powiatowy prawnik zgłasza o zatrzymaniu w Austrii a w przyszłości czasu przedstawionego do niego szlachcica Roberta Świętojańskiego, między innym wytłumaczył, że w związku z tym iż oskarżony Świętojański uciekł za granice państwa tajemnicze pod czas polskich bezporiadków, w związku z tym on podejrzewa jego co do członkostwa z polskimi ugrupowaniami, te podejrzewania o wiele się wzmocnili z powodu braku przedstawionych na to dowód ze strony Świętojańskiego.

Zgodnie ze wszystkim powyżej opisanym sąd wojskowy uważa oskarżonego szlachcica Roberta Świętojańskiego winnym, zgodnie z jego własnych przyznaniem w sprawie zostawienia miejsca zamieszkania w Guberni Wołyńskiej i pobytu w Austrii bez zgody na to rządu państwa. Jako również iż zostawienie miejsca zamieszkania przebiegało tajemnicze akurat w ten samy czas kiedy w Guberni Wołyńskiej już zaciął się bunt, w związku z tym wojskowy sąd reasumując wszystko powyżej opisane przychodzi do wniosku, że oskarżony Świętojański na początku po zostawieniu domu swego dołączył się do powstańców Guberni Wołyńskiej a następnie po rozgromię polskich ugrupowań urzekł do Austrii w liczbie innych powstańców. Chociaż Świętojański nie zeznał się w przynależności do jednego z ugrupowań jako również nie został aresztowany pod czas walki, ale przynależność jego do powyżej opisanych wydarzeń wytłumaczą wszystkie wyżej opisane fakty. Oprócz tego, nie przedstawił żadnych dowodów o swojej nie przynależności do powstańców.

I na koniec wojskowy sąd przypuszcza, że oskarżony Świętojanki wchodził do składu powstańców a następnie po rozgromię polskich ugrupowań urzekł do Austrii w liczbie innych powstańców. Oprócz tego w zeznaniu samego Świętojańskiego są nieścisłości, dla przykładu w policji Radziwiłowa Świętojański wytłumaczył, iż wyjechał za granice państwa do Austrii w związku z problemami stosunków ze swoimi kredutorami, a w sadzie wojskowym zaświadczył że przekroczył granice na skutek ataki choroby i będąc w stanie nieadekwatnym.

Ale pierwsze zeznanie nie może przynależy do oprawdania Świętojańskiego, drugie z kolej w ogóle nie ma żadnych usprawiedliwień, dla tego że oskarżony Świętojański w obecności sądu wojskowego nie był zauważony jako człowiek chory psychicznie (sumaszedszi) a odwrotnie pod czas napisania zeznania w formie piśmiennej ujawnił siebie jako osoba zdrowego rozsądku, twardej pamięci, oraz logiczne wytłumaczącej myśli, czego nie można spodziewać się od osoby z przyrody chorej (duszewno bolnoj) oprócz tego ten człowiek znajdował się więcej roku w więzieniu, w różnego rodzaju złymi warunkami do życia które nie zmogli wpłynąć na jego duszewne zdolności.

A w związku z tym sąd wojskowy uważa oskarżonego liczyć do II kategorii Najwyższe zatwierdzonych reguł ogłoszonych w rozkazie Dowódcy Kijowskiego wojskowego okręgu w dniu 25 maja 1865 roku, na podstawie paragrafu 5 tego samego rozkazu i przypisach do paragrafów 199, 561 i 168 I tomu V części Swoda Woskowych postanowień.

Oskarża szlachcica Roberta Świętojańskiego 33 lat, w pozbawienie przywileju szlacheckiego i innych praw stanowych, a w tym i prawo na otrzymanie Wysoczajsze darowana jemy po śmierci brata emerytury w wysokości 128 rubli 70 kop. srebrem rocznie. Zesłać do Sybiru na katorzne pracy na sześć lat.

W tej sprawie zostali przesłuchani poniżej podane osoby:

1. Ogrodnik Zagórskiego Kwasniecki, który na mocy zeznania chłopa Wiktora Ostrowskiego, namawiał jego Ostrowskiego pójść do powstańców.

2. Szlachcic Augustyn Świętojański, co wynika z raportu krzemienieckiego powiatowego prawnika z dnia 20 marca 1864 roku pod nr 2123 uciekł do Austrii razem z bratem swoim oskarżonym Robertom Świętojańskim.

Winę woszedszych do tej sprawy osób na podstawie paragrafu 198 tomu II V części Swoda Wojskowych postanowień przedstawić na opatrzenie rewizyjnego kierownictwa.

Wykorzystane w toku tej sprawy na potrzeby wyżywienia członków sądu i inne wydatki razem 32 rubli 50 kop uzyskać z oskarżonego szlachcica Świętojańskiego, z majątkom jego postępować zgodnie z paragrafem 176 I tomu V części Swoda Wojskowych postanowień.

Wyrok ten, razem z oryginalną wojskową-śledczą sprawą Świętojańskiego przedstawić do konfirmacji Wołyńskiemu Gubernatorowi.

Sporządzony w mieście Żytomierz, lipca 10 dnia 1865 roku.

Członki wojskowo-śledczej komicji:

Praporszczik /-/ nazwisko nieczytelne

Praporszczik /-/ nazwisko nieczytelne

Praporszczik /-/ nazwisko nieczytelne

Podporucznik /-/ Iwanienkow

Porucznik /-/ Proswornin

Sztabowy kapitan /-/ Wołoszczenko

Przewodniczący /-/ ziemianin Kozicki

Audytor /-/ Murawjew

Tłumaczenie odnosi się do zdjęcia z galerii "Z archiwum Świętojańskich" pod nazwą "Wyrok" - do zobaczenia pod tym linkiem -> ZDJĘCIE